Skąd się wzięły krzesła biurowe?

Krzesła i fotele biurowe to standard w każdym biurze i urzędzie. Ich powszechność i zwyczajność sprawia, że poświęcamy im niewiele uwagi. Wydawałoby się, że nie kryją żadnych tajemnic i niczym nas nie zaskoczą. Ale czy zastanawialiście się, kiedy mebel ten – w nowoczesnym ujęciu – powstał i zaczął być używany? Jeśli sądzicie, że dopiero w drugiej połowie dwudziestego wieku, to czytajcie dalej. Może jednak się zdziwicie.

Okazuje się bowiem, że krzesła biurowe zaczęły się pojawiać już w dziewiętnastym wieku. Tu można anegdotycznie wspomnieć, że Karol Darwin – słynny przyrodnik i geolog, twórca teorii ewolucji – w swym gabinetowym krześle zamontował koła, aby sprawniej i szybciej badać zgromadzone przez siebie okazy. To wystarczyło, aby można było mówić o prototypie współczesnego krzesła biurowego.

Dużo ważniejsze jest jednak to, co działo się w tamtym okresie na świecie. Dzięki industrializacji i powiązanemu z tym zjawiskiem rozwojowi kolei, znacznie zmniejszyły się odległości, a zwiększyły możliwości prowadzenia biznesu. To zaś sprawiło, że coraz bardziej istotne stały się kwestie administracyjne. Zapotrzebowanie na prace typowo biurowe (np. księgowość, zarządzanie korespondencją) znacznie się zwiększyło. Szybko dostrzeżono konieczność usprawnienia efektywności tych działań i wraz z rosnącą świadomością problemu, pojawiły się pierwsze krzesła specjalnie zaprojektowane na potrzeby biur i gabinetów. Kanclerz Otto von Bismarck miał je nawet mocno spopularyzować w niemieckim parlamencie za czasów swego urzędowania.

Krzesło Centripetal Spring Chair Thomasa E. Warrena w wersji bez podłokietników i zagłówka – zdjęcie: Daderot (zdjęcie z domeny publicznej)

Ciekawym modelem było też obrotowe krzesło znanego architekta i designera Franka Lloyda Wrighta z 1904 roku, wykorzystywane w biurach budynku administracyjnego Larkin Company w Bufallo w stanie Nowy Jork. Krzesło to miało geometryczne kształty i doskonale wpasowywało się w biurowe otoczenie – zarówno funkcjonalnie, jak i wizualnie. Wygodę użytkowania zapewniała skórzana tapicerka. Samo krzesło miało zaś stalowy stelaż. Projekt Wrighta miał rewolucyjny charakter, choć bardziej ze względu na kompleksowy sposób podejścia do przestrzeni biurowej niż design samego krzesła.

Można by tu wspomnieć jeszcze o wielu innych modelach. Chociażby o organicznym krześle Eero Saarinena albo o ponadczasowym krześle Arne Jacobsena z serii Oxford. Istotne jest tu jednak to, że krzesło biurowe pojawiło się ponad sto pięćdziesiąt lat temu, aby usprawnić pracę biurową. Wykorzystano do tego istniejące już od dłuższego czasu krzesła obrotowe, którym dołożono kółka i zaczęto usprawniać pod kątem ergonomii, aby praca użytkownika była jak najbardziej efektywna i komfortowa. Faktem jednak jest, że ergonomia stała się najważniejszym czynnikiem branym pod uwagę przy designie krzeseł biurowych dopiero w latach siedemdziesiątych XX wieku.

Krzesło Franka Lloyda Wrighta z budynku Larkin Company, zdjęcie: Sailko (na licencji CC-BY-SA 3.0)

Współczesne krzesła są oczywiście dużo bardziej dopracowane i jeszcze lepiej zaprojektowane, zwłaszcza jeśli chodzi o zdrowie i komfort użytkowania. Wystarczy spojrzeć na model taki jak krzesło Ergofix , który pozwala na bardzo szeroką regulację poszczególnych elementów i który posiada ergonomiczny mechanizm ruchowy. Dzisiejsze krzesła posiadają mnóstwo dodatkowych funkcji i udogodnień, o których pierwszym twórcom tego typu mebli nawet się nie śniło (dotyczy to np. odpowiednich tapicerek, zapewniających właściwą cyrkulację powietrza w czasie siedzenia; dopasowujące się do pleców oparcie, etc.). Krzesła biurowe oferowane są także w duże szerszej palecie barw i materiałów – seria Level dostępna jest w 8 wariantach tkanin i 95 różnych kolorach do wyboru. Są wykonane z nowoczesnych, lekkich i przyjemnych w dotyku materiałów. Mówiąc krótko - zapewniają duże lepsze parametry użytkowe. Mimo to, zasadnicza forma i charakter tego mebla nie zmieniła się od ponad stu pięćdziesięciu lat.

Nie oznacza to jednak, że przedstawiliśmy tu już wszystkie tajemnice krzeseł biurowych albo że zaprezentowaliśmy wszystkie najbardziej interesujące, najważniejsze modele. Historia tego mebla skrywa wiele ciekawych informacji, do których z pewnością warto będzie wrócić w kolejnych wpisach.